ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣ
Ο στόχος αυτής της συνεδρίας είναι να βοηθήσει άτομα με ψυχικές ασθένειες που αισθάνονται άγχος και θυμό να εντοπίσουν τα συναισθήματά τους, να τα διαχειριστούν και να τα μετατρέψουν σε θετικά συναισθήματα. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής λέει στους φροντιστές ότι πρόκειται να τους παράσχει δεξιότητες αυτοσχεδιασμού προκειμένου να βοηθήσουν τους ασθενείς με προβλήματα άγχους.
Μέχρι το τέλος της συνεδρίας κάθε μέλος θα μπορεί:
– Να χρησιμοποιεί τον αυτοσχεδιασμό για να ενδυναμώσει άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη.
– Να εφαρμόσει μια ποικιλία θεατρικών τεχνικών για την καλλιέργεια της ελευθερίας της έκφρασης, του σεβασμού και της αναγνώρισης της μοναδικότητας και της ποικιλομορφίας των ανθρώπων, των φίλων και της οικογένειας, και
– να εκφράσει τον θυμό μέσω του θεάτρου και να μετατρέψει τον θυμό σε δημιουργικότητα.
ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ
Η Φραντζέσκα είναι ένα 18χρονο κορίτσι που ανήκει σε μια μέση οικογένεια. Αυτή τη στιγμή φοιτά στο λύκειο και βρίσκεται στη δεύτερη τάξη. Ως άνθρωπος, η Φραντζέσκα είναι λίγο επιφυλακτική και έχει έναν περιορισμένο κύκλο φίλων. Χρειάζεται λίγο χρόνο για να «ανοιχτεί» στους ανθρώπους. Η Φραντζέσκα παρατήρησε ότι μόλις μπήκε στο λύκειο, υπήρξε μια δραστική αλλαγή στη στάση των γονιών της απέναντί της. Σύμφωνα με τη Φραντζέσκα, οι γονείς της είχαν γίνει υπερβολικά υπερπροστατευτικοί, καχύποπτοι και διαφωνούσαν μαζί της σχεδόν καθημερινά. Στους γονείς της δεν άρεσε καθόλου να συναντιέται με φίλους από το σχολείο και ειδικά με αγόρια και έλεγχαν τις κλήσεις και τα μηνύματά της. Δεν αισθανόταν καθόλου άνετα με τους περιορισμούς που της είχε επιβάλει ο πατέρας της. Η Φραντζέσκα ένιωθε όλο και πιο ανήσυχη και ταραγμένη. Μερικές φορές, οι απαντήσεις της οδηγούσαν σε περαιτέρω συγκρούσεις και μάχες. Η Φραντζέσκα φοβόταν τον πατέρα της και πίστευε ότι ο πατέρας της δεν θα την άκουγε ποτέ. Η Φραντζέσκα υπέθετε ότι μια συζήτηση μαζί του δεν θα είχε κανένα αποτέλεσμα. Λόγω των συνεχών συγκρούσεων με τους γονείς της, η Φραντζέσκα αγχώθηκε και συνειδητοποίησε ότι δεν μπορεί να εστιάσει όπως πρέπει στο διάβασμά της και αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να μείνει πίσω και στις σπουδές της. Πράγματι, επειδή δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση οι σπουδές της επηρεάστηκαν πολύ άσχημα.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΧΕΣΕΩΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ
Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής καλωσορίζει τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες και τους ενημερώνει για το σενάριο περίπτωσης (βλ. Παραπάνω) είτε μέσω παρουσίασης power point είτε προφορικά. Αφού ενημερώσει τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες για το σενάριο, η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής παρουσιάζει τους στόχους της συνεδρίας επισημαίνοντας το είδος της επιθετικότητας, τα συναισθήματα και τις στρατηγικές αντιμετώπισης:
o Τύπος επιθετικότητας: Ο φόβος του κοινωνικού στίγματος και η άρνησή του - οδηγεί σε σχεσιακή επιθετικότητα και αποφυγή των σχέσεων.
o Συναισθήματα: θυμός, απογοήτευση.
o Αντιμετώπιση: στρεσογόνοι παράγοντες που σχετίζονται με ψυχική ασθένεια / κοινωνικό στίγμα και αυτο-στίγμα.
o Αντιμετώπιση: λειτουργικές στρατηγικές αντιμετώπισης.
o Ερωτήσεις και απαντήσεις
1η ερώτηση
Σε ποιο σημείο του σεναρίου θεωρείτε ότι ο πρωταγωνιστής έπεσε θύμα βίας; Σε τι είδους βία αναφέρεται το σενάριο;
1η ερώτηση
Όταν οι γονείς της είχαν γίνει υπερβολικά προστατευτικοί, την υποπτεύονταν και τσακώνονταν μαζί της σχεδόν καθημερινά.
Αναφέρεται στη συναισθηματική και λεκτική βία.
2η ερώτηση
Πιστεύετε ότι οι σκέψεις, οι ενέργειες, τα συναισθήματα και οι στάσεις που υιοθέτησε η πρωταγωνίστρια του σεναρίου την βοήθησαν να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση; Υπάρχουν εναλλακτικές ιδέες;
2η ερώτηση
Όχι, δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει στην κατάσταση και, επίσης, η αντιπαράθεση με τους γονείς της έκανε χειρότερη την κατάσταση. Ως αποτέλεσμα, η Φραντζέσκα άρχισε να αισθάνεται κατάθλιψη, η καταθλιπτική της διάθεση χειροτέρεψε και θα εξακολουθήσει να χειροτερεύει σε αυτόν τον φαύλο κύκλο. Σε αυτήν την περίπτωση, η οικογένεια παίζει καθοριστικό ρόλο για την επούλωση των πληγών που υπέστη στον ψυχικό της κόσμο η Φραντζέσκα.
3η ερώτηση
Ποιες άλλες παρεμβάσεις και ενέργειες θα μπορούσαν να βοηθήσουν περαιτέρω τον πρωταγωνιστή να αντιμετωπίσει αυτό το περιστατικό και άλλα παρόμοια συμβάντα στο μέλλον;
3η ερώτηση
• Συμπεριφορικές παρεμβάσεις
• Αναπτυξιακές παρεμβάσεις
• Οικογενειακές παρεμβάσεις, μια από κοινού θεραπεία
• Παρεμβάσεις με βάση τη θεραπεία
• Ιατρικές παρεμβάσεις για να ξεπεραστεί η κατάθλιψη και να είναι σε θέση να επικεντρωθεί σε στρατηγικές αντιμετώπισης της κατάστασης
Και επίσης:
– Ποιες είναι οι βασικές προβληματικές που εκτίθενται στο σενάριο;
– Πώς σχετίζονται τα θέματα που παρουσιάζονται στην παραπάνω περίπτωση με συγκεκριμένα συναισθήματα;
- Ποια είναι αυτά τα συναισθήματα;
Στη συνέχεια γίνεται μια συζήτηση και οι συμμετέχουσες/οντες εκφράζουν τις ιδέες τους. Με την ολοκλήρωση αυτής της ενότητας, οι συμμετέχουσες/οντες θα πρέπει να έχουν ξεκαθαρίσει ότι αυτό το υποθετικό σενάριο ασχολείται με: τη σχεσιακή επιθετικότητα που έχει ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό, τον οστρακισμό και ότι το συναίσθημα στο οποίο θα επικεντρωθεί αυτή η συνεδρία είναι το άγχος και ο θυμός.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
Αυτή η συνεδρία πραγματοποιείται μεταξύ της εκπαιδεύτριας/του εκπαιδευτή (επαγγελματία τεχνικών αυτοσχεδιασμού) και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Όλοι πρέπει να φορούν άνετα ρούχα και παπούτσια.
o Διάρκεια: 90 λεπτά.
o Αριθμός συμμετεχουσών/όντων: όντων: 6-20.
o Τόπος: Ένα δωμάτιο όπου να υπάρχει χώρος για κίνηση.
o Υλικά και εργαλεία: στρωματάκια της γιόγκα, χρωματιστά μολύβια, post-it, μεγάλα κομμάτια χαρτιού για ζωγραφική, στυλό.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σε αυτές τις συνεδρίες προτείνεται ένα σύνολο δραστηριοτήτων για την αντιμετώπιση των συναισθημάτων που προκαλούνται από καταστάσεις λεκτικής βίας, ορισμένες δραστηριότητες μπορεί να είναι καταλληλότερες σε σχέση με κάποιες άλλες για τους τελικούς αποδέκτες/εκπαιδευόμενους. Αυτό εξαρτάται από παράγοντες όπως η κουλτούρα τους ή η ψυχική τους ασθένεια (π.χ. δραστηριότητες που περιλαμβάνουν σωματική επαφή). Ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας που θα ηγηθεί της εκάστοτε συνεδρίας στους λήπτες μπορεί να παραλείψει ή να τροποποιήσει κάποιες από τις ασκήσεις προσαρμόζοντας τες στις ανάγκες των εκπαιδευομένων.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Εισαγωγή
– Διάρκεια: 10 λεπτά.
– Περιγραφή: Παρουσιάζεται το σενάριο, οι ερωτήσεις και το συναίσθημα.
Εισαγωγικές Ασκήσεις – Αυτοσχεδιαστική εκπαίδευση
Ζέσταμα: Αν οι εκπαιδεύτριες/εκπαιδευτές θέλουν να συμπεριλάβουν ασκήσεις χαλάρωσης (π.χ. διατάσεις, ζέσταμα σώματος κ.λπ.) μπορούν να αφιερώσουν 5 λεπτά πριν τη συνεδρία. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι οι συμμετέχουσες/συμμετέχοντες με κινητικά προβλήματα μπορούν να εκτελούν τις ασκήσεις καθισμένοι, χρησιμοποιώντας τα μέλη του σώματός του που κινούνται και τη φαντασία τους.
Σημείωση: όλες οι ασκήσεις που έχουν σωματική επαφή και/ή κίνηση μπορούν να αντικατασταθούν από: α) την/τον εκπαιδεύτρια/εκπαιδευτή να εκτελεί την άσκηση και να εξηγεί, β) την/τον εκπαιδεύτρια/εκπαιδευτή να εκτελεί την άσκηση και η ομάδα να τον καθοδηγεί και γ) την ομάδα να είναι καθισμένη σε καρέκλες και να αφηγείται, να φαντάζεται και/ή να μοιράζονται ην κίνηση ή σωματοποίηση.
1. Άσκηση 1: Αναπνοή - Χαλάρωση
- Σκοπός: Χαλάρωση, επίγνωση σώματος.
- Διάρκεια: 10 λεπτά.
- Περιγραφή: Όλοι οι συμμετέχουσες/οντες ξαπλώνουν ανάσκελα στο πάτωμα. Το σώμα και τα πόδια τους είναι χαλαρά τεντωμένα, τα χέρια βρίσκονται στο πλάι του σώματός τους. Κλείνουν τα μάτια τους. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής τους καθοδηγεί φωνητικά σε όλη την άσκηση. Αρχικά, η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής ζητά από τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να αναπνέουν κανονικά, εισπνέοντας μέσω της μύτης και εκπνέοντας από το στόμα. Τότε τους ζητά να αισθανθούν την αναπνοή σε ολόκληρο το σώμα τους, τα χέρια, τα πόδια, τον κορμό, την κοιλιά τους. Όταν η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής έχει καταφέρει να εδραιώσει μια αίσθηση ηρεμίας και χαλάρωσης, μπορεί να προχωρήσει στην επόμενη άσκηση.
2. Άσκηση 2: «Βόλτα» του μυαλού
- Σκοπός: Χαλάρωση, κατανόηση και επίγνωση σώματος, φαντασία, δημιουργικότητα.
- Διάρκεια: 5 λεπτά.
- Περιγραφή: Οι συμμετέχουσες/οντες συνεχίζουν να είναι ξαπλωμένοι ανάσκελα στο πάτωμα, αναπνέοντας ήρεμα. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής τους καθοδηγεί φωνητικά σε όλη την άσκηση. Αυτή θα είναι μια νοητική βόλτα, μια βόλτα του μυαλού. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής ξεκινά: «Φανταστείτε ότι είστε ξαπλωμένοι σε μια παραλία. Είναι μια ζεστή μέρα, αλλά όχι πολύ θερμή. Είστε ξαπλωμένοι ανάσκελα και είστε άνετα. Μπορείτε να ακούσετε τη θάλασσα δίπλα σας. Η άμμος στην οποία είστε ξαπλωμένοι επάνω είναι ευχάριστα υγρή και μαλακή. Έχει πάρει το σχήμα του σώματός σας. Νιώστε την άμμο. Καθώς περνά η ώρα, η άμμος αρχίζει να στεγνώνει από το υπέροχο, απαλό θαλασσινό αεράκι. Είναι ένα μαγικό είδος άμμου. Δεν κολλάει πάνω σας. Τώρα που η άμμος έχει στεγνώσει, μπορείτε να αρχίσετε να κινείτε το σώμα σας αργά, με στόχο να σταθείτε όρθιοι». Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής καθοδηγεί τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να σταθούν σταδιακά, από την εμβρυική στάση μέχρι να σηκώσουν αργά το σώμα τους στην όρθια θέση. Όταν οι συμμετέχουσες/οντες στέκονται όρθιες/οι πρέπει να αναπνέουν αργά.
3. Άσκηση 3: Βουτώντας στο νερό
- Σκοπός: Αντίληψη και επίγνωση σώματος, φαντασία, παρατήρηση, επικοινωνία, δημιουργικότητα.
- Διάρκεια: 10 λεπτά.
- Περιγραφή: Οι συμμετέχουσες/οντες στέκονται ακίνητες/οι. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής τους καθοδηγεί φωνητικά σε όλη την άσκηση. Αυτή η άσκηση θα είναι επίσης μια βόλτα του μυαλού. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής ξεκινά: «Κλείστε τα μάτια σας. (Καθώς οι συμμετέχουσες/οντες κλείνουν τα μάτια τους, η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής θα πρέπει να τους παρακολουθεί. Εάν ορισμένοι συμμετέχουσες/οντες αισθάνονται ότι πρέπει να ανοίξουν τα μάτια τους, τότε η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής θα πρέπει να τους δώσει αυτήν την επιλογή και να συνεργαστεί μαζί τους σε αυτή τη βάση). Φανταστείτε ότι στέκεστε μπροστά σε ένα ποτάμι. Το νερό είναι γαλάζιο, ήρεμο και φιλόξενο. Τα απαλά κύματα αρχίζουν να αγγίζουν τα δάχτυλα των ποδιών σας. Στην αρχή ξαφνιάζεστε λίγο, αλλά είναι ένα ευχάριστο ξάφνιασμα. Νιώθετε το φιλόξενο κάλεσμα του νερού. Περπατάτε αργά στο ποτάμι. Το νερό τυλίγει τους αστραγάλους σας, τις γάμπες σας, τα γόνατά σας, τους μηρούς σας. Αρχίζετε αργά να περπατάτε. Τώρα μπορείτε να ανοίξετε τα μάτια σας, εάν θέλετε, εάν δεν θέλετε να τα ανοίξετε, τότε θα σας προσέχω εγώ. Νιώστε το νερό γύρω από τα πόδια σας καθώς περπατάτε στο ποτάμι. Νιώστε την πίεση στο σώμα σας. Είναι χαλαρωτικό και φιλόξενο. Το νερό είναι ζεστό. Τώρα μπορείτε να περπατήσετε πιο βαθιά, αφήστε το νερό να τυλίξει τους γοφούς σας. Νιώστε το νερό να ανεβαίνει. Περπατήστε αργά μέσα του και αφήστε το νερό να τυλίξει την κοιλιά σας, το στήθος σας. Τώρα μπορείτε να βυθίσετε τα χέρια σας στο νερό. Συνεχίστε να περπατάτε και αφήστε το νερό να καλύψει τους ώμους σας, το λαιμό σας. Περπατήστε μέσα στο νερό και αισθανθείτε ότι χαϊδεύει ολόκληρο το σώμα σας. Τώρα ήρθε η ώρα να βουτήξετε ολόκληρες/οι. Το νερό αρχίζει να καλύπτει το πηγούνι σας, το στόμα σας, τη μύτη σας. Νιώθετε ότι μπορείτε να αναπνέετε κανονικά. Έχετε δημιουργηθεί για να αναπνεύσετε σε αυτό το νερό. Είναι φιλικό και χαλαρωτικό. Τώρα το νερό καλύπτει τα μάτια σας, αλλά μπορείτε να δείτε τέλεια. Περπατήστε λίγο πιο μακριά και καλύψτε ολόκληρο το σώμα σας με νερό. Νιώστε την ελευθερία. Νιώστε την ευκολία, την ελαφρότητα. Περπατήστε γύρω από το ζεστό νερό. Αισθανθείτε τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του σώματός σας. Εξερευνήστε τι μπορεί να κάνει». Αφήστε τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να περπατήσουν στο νερό για λίγο. Τότε πείτε: «Τώρα το νερό αρχίζει να κρυώνει λίγο. Δεν είναι πολύ κρύο, αλλά δεν είναι πλέον τόσο φιλόξενο. Είναι ώρα να πάμε στην ακτή». Εναλλακτικά, εάν δεν θέλετε οι συμμετέχουσες/οντες να αισθάνονται κρύοι, η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής θα μπορούσε να πει: «Φτάνετε αργά στην άλλη πλευρά του ποταμού. Ήρθε η ώρα να βγείτε έξω». Σταδιακά, χρησιμοποιώντας μια αντίστροφη αφήγηση, μεταφέρετε τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες στην ακτή. Τότε πείτε: «Ο ήλιος είναι ζεστός και σας έχει στεγνώσει».
4. Άσκηση 4: Περίπατος στο δάσος
- Σκοπός: Συνειδητοποίηση σώματος και ομάδας, φαντασία, παρατήρηση, ετοιμότητα, επικοινωνία, δημιουργικότητα.
- Διάρκεια: 15 λεπτά.
- Περιγραφή: Οι συμμετέχουσες/οντες στέκονται όρθιες/οι. Πίσω τους είναι το ποτάμι, μπροστά τους είναι ένα μεγάλο, καταπράσινο δάσος με ψηλά δέντρα και όμορφη βλάστηση. Όλα είναι φιλόξενα. Δεν υπάρχει τίποτα εκεί που να τρομάζει τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής καλεί τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να κάνουν μια βόλτα στο δάσος. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής λέει: «Ο ήλιος σε έκανε να ζεσταθείς. Δεν θέλεις πλέον να στέκεσαι κάτω από τον ήλιο. Αναζητάς τις καταπραϋντικές ιδιότητες της σκιάς. Μπαίνεις στο δάσος. Το δάσος είναι όμορφο. Μπορείς να αναπνέεις καθαρό αέρα. Το σώμα σου βιώνει την άνεση των δέντρων και της βλάστησης γύρω σου. Αρχίζεις να περπατάς. Καθώς περπατάς βλέπεις ένα υπέροχο λουλούδι. Σκύβεις και το χαϊδεύεις. Το παρατηρείς. Πως μοιάζει;» Στη συνέχεια, η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής μπορεί να ζητήσει από κάθε συμμετέχοντα ξεχωριστά να περιγράψει το λουλούδι της/του. Τι μυρωδιά έχει; Τι χρώμα είναι; Είναι μεγάλο ή μικρό; Το κόβει η συμμετέχουσα/ο συμμετέχων ή το παρατηρεί και συνεχίζει; Στη συνέχεια συνεχίζετε με τη βόλτα σας. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής λέει: «Τώρα πηγαίνεις βαθύτερα στο δάσος, αλλά συνειδητοποιείς ότι δεν είσαι μόνος. Έχετε τη φίλη ή τον φίλο σας μαζί σας. Μπορείτε να χαιρετήσετε η μία την άλλη ή ο ένας τον άλλον, να αγγίξετε ο ένας τον άλλον, να δείξετε ότι τους αναγνωρίζετε και αργά σχηματίζετε μια ομάδα.
Ξαφνικά ακούτε έναν ήχο. Είναι ένας βρυχηθμός. Προέρχεται από λιοντάρι; Ακούστε προσεκτικά. Που είναι; Είναι μακριά; Είναι κοντά; Να ’τος πάλι… Είναι πολύ μακριά. Είστε ασφαλείς. Αν φοβηθήκατε, δεν υπάρχει λόγος να φοβάστε πια. Τώρα βλέπετε μια υπέροχη πεταλούδα να πετάει γύρω από τα δέντρα και τη βλάστηση. Είναι όμορφη, πολύχρωμη, με υπέροχα, μαλακά φτερά. Σας προσκαλεί να την ακολουθήσετε. Τώρα μπορείτε να ακολουθήσετε την πεταλούδα σας η καθεμία ή ο καθένας μόνη ή μόνος. Η πεταλούδα σας έχει οδηγήσει στο δάσος. Ήσασταν πολύ απασχολημένοι να την κοιτάτε και τώρα έχετε χαθεί. Δεν ξέρετε πού βρίσκεστε. Κοιτάζετε γύρω και όλα είναι άγνωστα. Άρχισε να σκοτεινιάζει. Είστε τελείως χαμένοι. Αναρωτιέστε και δεν ξέρετε πού πηγαίνετε. Ξαφνικά, βλέπετε ένα φως μπροστά σας. Είναι αμυδρό. Αρχίζετε να περπατάτε προς αυτό. Πλησιάζετε. Τώρα ξέρετε από πού προέρχεται το φως. Είναι ένα σπίτι».
- Παραλλαγές: Υπάρχουν πολλές παραλλαγές σε αυτήν την άσκηση. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής μπορεί να επιλέξει να καθυστερήσει το σχηματισμό της ομάδας, να παίξει με το φως και το σκοτάδι, να εισαγάγει περισσότερους ήχους, μυρωδιές, αισθήσεις και ούτω καθεξής. Μπορείτε να περάσετε από δυσκολίες ή να ζήσετε πιο χαλαρωτικές καταστάσεις. Όλα εξαρτώνται από τη δυναμική της ομάδας. Δεν υπάρχει περιορισμός σε αυτήν την άσκηση, αλλά πρέπει πάντα να φροντίσετε οι συμμετέχουσες/οντες να είναι ασφαλείς και να νιώθουν άνετα.
5. Άσκηση 5: Δραματοποιώντας την ιστορία σας «Hansel and Gretel»
- Σκοπός: παρακολούθηση μιας ιστορίας από διαφορετικές οπτικές και απόψεις καλλιεργώντας επιλογές και δεξιότητες για να μεταλλάξετε την ιστορία, αποστασιοποίηση και ενσυναίσθηση
- Διάρκεια: 15 λεπτά.
- Περιγραφή: Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής συνεχίζει την «αφήγηση του δάσους» από την προηγούμενη άσκηση και παρουσιάζει μια προσαρμογή του Χάνσελ και Γκρέτελ από τους αδερφούς Γκριμ. Σε αυτήν την προσαρμογή, αφηγείται την ιστορία μέχρι το σημείο όπου τα δύο παιδιά, ο Χάνσελ και η Γκρέτελ, απήχθησαν από μια μάγισσα και ένα μάγο και πρέπει να βρουν έναν τρόπο να ξεφύγουν. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής οδηγεί τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να διαμορφώσουν ένα «ομαδικό γλυπτό» σε μικρές ομάδες, το οποίο να εκφράζει το ζήτημα που αντιμετωπίζεται. Κάθε ομάδα δίνει την αντίστοιχη μορφή στα μέλη της ώστε να δημιουργηθεί ένα σχήμα που να αντιπροσωπεύει το πώς αντιλαμβάνονται αυτήν την περίεργη συνάντηση των τεσσάρων χαρακτήρων: της Χάνσελ, του Γκρέτελ, του Μάγου και της Μάγισσας. Στη συνέχεια, κάθε ομάδα παρουσιάζει το ομαδικό γλυπτό της σε όλα τα μέλη της συνεδρίας. Στο τέλος κάθε παρουσίασης, η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής με ένα «μαγικό ραβδί» από την προσαρμοσμένη ιστορία, δίνει φωνή στους χαρακτήρες. Κάθε μέλος εκφράζει, με λόγια, τις εσωτερικές σκέψεις του μορφοποιημένου χαρακτήρα εκείνη τη στιγμή.
Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής αναλαμβάνει το ρόλο της Μάγισσας ή του Μάγου και κάθεται στην «καρέκλα των αποκαλύψεων»: προκαλεί ερωτήσεις σε ρόλο και δέχεται ερωτήσεις από τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες ως τους ίδιους ή από ως άλλους χαρακτήρες. Στη συνέχεια, ένα άλλο μέλος παίρνει το ρόλο της Μάγισσας ή του Μάγου και κάθεται στην «καρέκλα των αποκαλύψεων». Οι συμμετέχουσες/οντες αμφισβητούν τα κίνητρα, τις πεποιθήσεις της/του και προσπαθούν να καταλάβουν περισσότερες λεπτομέρειες σε σχέση με την ιστορία. Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής χωρίζει την ομάδα στα δύο, και κάθε μικρή ομάδα αποδίδει συλλογικά τον Χάνσελ και την Γκρέτελ. Κάθε ομάδα πρέπει να συζητήσει και να βρει έναν τρόπο να αντιμετωπίσει τη μάγισσα και τον μάγο μέσω δημοκρατικών αξιών και διαδικασιών. Ο ομάδα-Χάνσελ και η ομάδα-Γκρέτελ παρουσιάζουν τις αποφάσεις τους. Στο τέλος οι εκπαιδευτές διαμορφώνουν δύο γραμμές οριζόντιες: η πρώτη αναλαμβάνει το ρόλο της Μάγισσα και του Μάγου, η δεύτερη γραμμή αναλαμβάνει το ρόλο των παιδιών. Ξεκινούν μια συζήτηση σε ρόλο. Ένα μέλος από τη γραμμή 1 εκφράζει συναισθήματα απέναντι στους χαρακτήρες από τη γραμμή 2 και μετά συμβαίνει το αντίθετο.
Εναλλακτικό παραμύθι: Κοντορεβιθούλης ή όποια ιστορία αντανακλά τη σχέση παιδιών-γονέων.
ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
6. Άσκηση 6: Σχεδιάζοντας την ιστορία σας «Hansel and Gretel»
- Σκοπός: μεταμόρφωση του θυμού και των συναισθημάτων με τη ζωγραφική, φαντασία, δημιουργικότητα.
- Διάρκεια: 10 λεπτά.
- Περιγραφή: Πώς φαντάζεστε τη μάγισσα και τον μάγο της παραπάνω ιστορίας; Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής ζητά από τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να σχεδιάσουν ή να κάνουν μια φιγούρα της μάγισσας και του μάγου. Τους δίνει κάρτες «post-it» για να γράψουν τα συναισθήματά τους για αυτά τα πρόσωπα και να κολλήσουν τα post-it τους πάνω στο σχέδιο τους.
7. Άσκηση 7: Απόσταση από την ιστορία του «Hansel και Gretel»
- Σκοπός: μεταφορά στον πραγματικό κόσμο, μεταμόρφωση συναισθημάτων, σκέψεων και στερεοτύπων.
- Διάρκεια: 5 λεπτά.
- Περιγραφή: Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής ζητά από τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να ορίσουν την απόσταση ανάμεσα στη Μάγισσα και τον Μάγο, από τη μία, και τον Χάνσελ και τη Γκρέτελ, από την άλλη: τοποθετούν τους χαρακτήρες ούτως ώστε ο χώρος μεταξύ τους να αντιπροσωπεύει την απόσταση της μεταξύ τους σχέσης. Στη συνέχεια, η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής ζητά από τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να αλλάξουν τη σχέση του χώρου μεταξύ των χαρακτήρων, ανάλογα με το αποτέλεσμα της ιστορίας, δηλαδή ανάλογα με ένα καλό (ή ένα θετικό) τέλος.
Πώς θα ήταν ο χώρος μεταξύ των χαρακτήρων εάν η μάγισσα και ο μάγος είχαν αλλάξει γνώμη; Οι συμμετέχουσες/οντες διαμορφώνουν αυτήν τη νέα απόσταση και προσπαθούν να της δώσουν ένα όνομα, δηλαδή «φόβος», «δύναμη», «πίστη», «έκπληξη» και ούτω καθεξής.
8. Άσκηση 8: Αυτο-περιγραφή και ενδυνάμωση του ατόμου
- Σκοπός: Ενθάρρυνση, αυτοπεποίθηση.
- Διάρκεια: 5 λεπτά.
- Περιγραφή: Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής ζητά από τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να εκφράσουν τα συναισθήματά τους από την παραπάνω ιστορία. Στη συνέχεια, ζητά από κάθε μέλος της ομάδας να δηλώσει δημοσίως τρία θετικά χαρακτηριστικά για τον εαυτό του και να μοιραστεί ένα χαρακτηριστικό για όλους τους άλλους.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
– Διάρκεια: 5 λεπτά.
– Περιγραφή: Στο τέλος της συνεδρίας η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής θα υποβάλει ερωτήσεις που θα διεγείρουν τον προβληματισμό, δηλαδή «Πώς νομίζετε ότι η παραπάνω συνεδρία συνδέεται με το συναίσθημα που αντιμετωπίζουμε;», «Τι θεωρήσατε βοηθητικό και / ή χρήσιμο;» και ούτω καθεξής. Στη συνέχεια, θα καλέσει τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να εντοπίσουν τι «τράβηξε» την προσοχή τους, τι κέρδισαν και τι θέλουν να κρατήσουν ως σημείο αναφοράς από όλη την παραπάνω διαδικασία, καθώς και να υποβάλουν ερωτήσεις σχετικά με τις παραπάνω ασκήσεις.
