ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣ
Μέχρι το τέλος της συνεδρίας κάθε μέλος θα μπορεί:
- Να αναπτύξει / αποκτήσει κοινωνικές δεξιότητες
- Να διαχειριστεί συναισθήματα όπως θυμός, φόβος ή απογοήτευση
ΣΕΝΑΡΙΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ
Ο Μ είναι ένας μεσήλικας άνδρας, διαγνωσμένος με προβλήματα ψυχικής υγείας, ο οποίος έχει φτωχή κοινωνική ζωή και δεν έχει πολλούς φίλους. Πηγαίνει μερικές φορές σε ένα κέντρο ημερήσιας φροντίδας, αλλά αντιμετωπίζει δυσκολίες με την αποδοχή του ζητήματος της ψυχικής υγείας του, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο συνήθως δεν μιλάει σε κανέναν για αυτό. Ωστόσο, πρόσφατα άρχισε να παίρνει το προτεινόμενο φάρμακο και φαίνεται να αισθάνεται λίγο καλύτερα από πριν. Ως εκ τούτου, η αδερφή του καταφέρνει να τον πείσει να βγει μαζί της και με μερικούς από τους φίλους της, οι οποίοι γνωρίζουν την ασθένεια του άνδρα. Συναντιούνται σε μια παμπ και αρχίζουν να μιλούν περί ανέμου και υδάτων, και γελούν ενώ μοιράζονται τις κοινές τους καθημερινές δραστηριότητες. Ωστόσο, κανείς δεν απευθύνεται στον άντρα, ούτε λαμβάνει υπόψη τις παρεμβάσεις του: τον αγνοούν εντελώς, σαν να μην ήταν εκεί. Ο άντρας αισθάνεται θυμωμένος και αναστατωμένος και, μετά από μερικές περαιτέρω συναντήσεις μαζί τους, λέει στην αδερφή του ότι θα προτιμούσε να μείνει μόνος του και στη συνέχεια αναφωνεί: «Γι’ αυτό δεν μιλάω για την κατάστασή μου στους ανθρώπους! Αυτό είναι τόσο απογοητευτικό … Και θα σταματήσω να παίρνω το φάρμακο: δεν αλλάζει τίποτα …»
ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ
Η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής καλωσορίζει τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες και τους ενημερώνει για το σενάριο περίπτωσης (βλ. παραπάνω) είτε μέσω παρουσίασης power point είτε προφορικά. Αφού ενημερώσει τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες για το σενάριο, η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής παρουσιάζει τους στόχους της συνεδρίας επισημαίνοντας το είδος της επιθετικότητας, τα συναισθήματα και τις στρατηγικές αντιμετώπισης:
Τύπος επιθετικότητας
Ο φόβος του κοινωνικού στίγματος και η άρνησή του – οδηγεί σε σχεσιακή επιθετικότητα και αποφυγή της δημιουργίας σχέσεων.
Συναισθήματα: θυμός, απογοήτευση
Αντιμετώπιση: στρεσογόνοι παράγοντες που σχετίζονται με την ψυχική ασθένεια / κοινωνικό στίγμα και αυτο-στιγματισμός
Αντιμετώπιση: λειτουργικές στρατηγικές αντιμετώπισης
Ερωτήσεις και Απαντήσεις
1η ερώτηση
Σε ποιο σημείο του σεναρίου θεωρείτε ότι ο πρωταγωνιστής έπεσε θύμα βίας; Σε τι είδους βία αναφέρεται το σενάριο;
1η απάντηση
Η συναισθηματική βία διαπράττεται από τους φίλους της αδελφής κατά τη διάρκεια των συναντήσεων, δεδομένου ότι αυτοί αγνοούν και απορρίπτουν συναισθηματικά τον πρωταγωνιστή.
2η ερώτηση
Πιστεύετε ότι οι σκέψεις, οι ενέργειες, τα συναισθήματα και οι στάσεις που υιοθέτησε ο πρωταγωνιστής του σεναρίου τον βοήθησαν να αντιμετωπίσει αυτήν την κατάσταση; Υπάρχουν εναλλακτικές ιδέες;
2η απάντηση
Αισθάνεται απογοητευμένος, θυμωμένος, αναστατωμένος και ντροπιασμένος και πιστεύει ότι πρέπει να σταματήσει να παίρνει το φάρμακο του, καθώς δεν αλλάζει τον τρόπο που οι άνθρωποι τον αντιμετωπίζουν. Το γεγονός ότι δεν δέχεται το ζήτημα της ψυχικής του υγείας δεν τον βοηθά, αφού είναι το πρώτο άτομο που κρίνει αρνητικά τον εαυτό του. Δεν πρέπει να ντρέπεται για την ασθένειά του και πρέπει να εργάζεται με εξειδικευμένο επαγγελματία.
3η ερώτηση
Ποιες άλλες παρεμβάσεις και ενέργειες θα μπορούσαν να βοηθήσουν περαιτέρω τον πρωταγωνιστή να αντιμετωπίσει αυτό το περιστατικό και άλλα παρόμοια συμβάντα στο μέλλον;
3η απάντηση
Η βελτίωση της αυτοεκτίμησης, η προσπάθεια να τον ενθαρρύνουν ώστε να μην είναι ντροπαλός και να μιλάει με ανθρώπους και να κατανοήσει ότι δεν είναι δικό του λάθος εάν ορισμένοι τον αγνοούν ή δεν θέλουν να του μιλήσουν λόγω της ασθένειάς του. Πρόκειται για ένα είδος διάκρισης λόγω της έλλειψης γνώσεων που σχετίζονται με θέματα ψυχικής υγείας. Επιπλέον, θα έπρεπε να λάβει κάποιου είδους ενθάρρυνση σε σχέση με το ότι θα πρέπει να συνεχίσει να παίρνει το φάρμακο του, γιατί αυτό το ωφελεί στον εαυτό του: δεν πρέπει να λαμβάνει μια τέτοια απόφαση λόγω κρίσεων ή άσχημης αντιμετώπισης από τους ανθρώπους γύρω του.
ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ
Αυτές οι δραστηριότητες θα γίνουν μετά από μερικές ασκήσεις προθέρμανσης. Αυτή η συνεδρία πραγματοποιείται μεταξύ της εκπαιδεύτριας/του εκπαιδευτή (επαγγελματία τεχνικών αυτοσχεδιασμού) και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας. Όλοι πρέπει να φορούν άνετα ρούχα και παπούτσια.
o Διάρκεια: 90 λεπτά.
o Αριθμός συμμετεχόντων: 6-20.
o Τόπος: Ένα δωμάτιο όπου να υπάρχει χώρος για ελεύθερη κίνηση.
Υλικά και εργαλεία: δυο μπάλες διαφορετικού χρώματος.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σε αυτές τις συνεδρίες προτείνεται ένα σύνολο δραστηριοτήτων για την αντιμετώπιση των συναισθημάτων που προκαλούνται από καταστάσεις λεκτικής βίας, ορισμένες δραστηριότητες μπορεί να είναι καταλληλότερες σε σχέση με κάποιες άλλες για τους τελικούς αποδέκτες/εκπαιδευόμενους. Αυτό εξαρτάται από παράγοντες όπως η κουλτούρα τους ή η ψυχική τους ασθένεια (π.χ. δραστηριότητες που περιλαμβάνουν σωματική επαφή). Ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας που θα ηγηθεί της εκάστοτε συνεδρίας στους λήπτες μπορεί να παραλείψει ή να τροποποιήσει κάποιες από τις ασκήσεις προσαρμόζοντας τες στις ανάγκες των εκπαιδευομένων.
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Εισαγωγή
-Διάρκεια: 10 λεπτά.
-Περιγραφή: Παρουσιάζεται το σενάριο, οι ερωτήσεις και το συναίσθημα
Εισαγωγή Ασκήσεις - Εκπαίδευση στον αυτοσχεδιασμό
1. Άσκηση 1: Χορός
Σκοπός: χαλάρωση σώματος, ζέσταμα με μουσική, ενεργοποίηση του μυαλού, κατανοώντας την ανάγκη να κάνουμε αυτό που νιώθουμε χωρίς να φοβόμαστε να κριθούμε.
Διάρκεια: 10 - 15 λεπτά.
Θα δώσουμε μάσκες για να αισθανθούν κάποιου είδους οικειότητας ακόμα κι αν είναι μέλη μιας ομάδας. Χρειαζόμαστε το σώμα μας για να ετοιμαστούμε να παίξουμε.
Θα παίξουμε 3 τραγούδια. Το πρώτο θα είναι αργό, ώστε να μπορούμε να τεντώσουμε και να χαλαρώσουμε τους μύες μας και να αφήσουμε το μυαλό μας να αρχίσει να χαλαρώνει. Το δεύτερο τραγούδι θα είναι πιο ρυθμικό, θα τους καθοδηγήσουμε ώστε να μπορούν να μετακινήσουν τους αστραγάλους, τα γόνατα, τους γοφούς, τη μέση, τα χέρια, τους καρπούς, τα δάχτυλα και το λαιμό. Μόλις ολοκληρώσουν τη μετακίνηση ενός μέρους του σώματος τη φορά, θα τους ζητήσουμε να προσπαθήσουν να μετακινήσουν τα πάντα ταυτόχρονα, ώστε να αρχίσουν να κινούνται με μη συμβατικό τρόπο. Το τελευταίο τραγούδι θα είναι πολύ ρυθμικό και πολύ γνωστό στη χώρα μας. Στη συνέχεια, θα τους πούμε ότι μπορούν να κινούνται όπως θέλουν ή να κάνουν ό, τι θέλουν.
Είναι σημαντικό να τους υπενθυμίζετε ότι έχουν κλείσει τα μάτια τους, οπότε κανείς δεν βλέπει πώς κινούνται. Είναι σημαντικό να εργαστούμε πάνω σε αυτά τα συναισθήματα ελευθερίας και οικειότητας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η τελική σκέψη, η οποία θα ειπωθεί δυνατά, έχει να κάνει με την αναγκαιότητα να ελευθερωθούμε, να απελευθερώσουμε ότι αισθανόμαστε, να δρούμε χωρίς να φοβόμαστε να κριθούμε, γιατί η αλήθεια είναι ότι όλοι απολάμβαναν τη στιγμή.
2. ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΛΥΣΙΔΑ
Διάρκεια: 15 λεπτά.
Σκοπός: Παίξτε και χαλαρώστε. Μόλις το σώμα αρχίσει να συμμετέχει σε αυτήν την εμπειρία, το μυαλό μας θα έχει χαλαρώσει λίγο. Όταν χορεύουμε, το σώμα είναι ελεύθερο και το μυαλό έχει λίγα ή τίποτα να πει. Από τώρα και στο εξής πρόκειται για μια εξεύρεση ισορροπίας μεταξύ σώματος-νου. Το κλασικό παιχνίδι του κυνηγητού είναι ιδανικό για αυτό, καθώς και για να γελάσετε και να απολαύσετε.
Περιγραφή
Θα παίξουμε αρκετά λεπτά. Στην αρχή θα το κρατήσουμε απλό – ένα άτομο θα είναι «κυνηγός» και θα προσπαθεί να πιάσει κάποιο άλλο. Όποιο άτομο πιάσει πρέπει έπειτα να το κρατάει από το χέρι και, μετά, μαζί να πιάσουν το επόμενο άτομο και εντέλει να σχηματιστεί μια ανθρώπινη αλυσίδα, και σιγά σιγά ολόκληρη η αλυσίδα θα είναι ο «κυνηγός». Στο τέλος του παιχνιδιού, όλοι πρέπει να κρατούν το χέρι κάποιου.
Αυτό το παιχνίδι είναι η τέλεια δικαιολογία για σωματική επαφή. Είναι τέλειο για να νιώσουμε το συναίσθημα ότι μαζί είμαστε πιο δυνατοί. Μπορούν να γεννηθούν πολύ σημαντικές σκέψεις και να αναστοχαστούμε ακόμα και από ένα τόσο ανόητο παιχνίδι, ειδικά αν συνεργαζόμαστε με άτομα που απορρίπτουν την ομάδα. Αυτή η δραστηριότητα υπογραμμίζει τη σημασία της ομάδας. Μαζί είμαστε πιο δυνατοί!
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Φέρτε πίσω το παιχνίδι και την παιδική μας ηλικία, χωρίς φίλτρα.
3. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ;
Διάρκεια: 15 λεπτά
Σκοπός: Να συναντηθούμε η μία/ο ένας την άλλη/τον άλλο. Ενισχύει την αίσθηση του ανήκειν ως κοινωνικό ον.
Περιγραφή
Θα χρειαστούμε δύο μπάλες διαφορετικών χρωμάτων. Θα φτιάξουμε έναν κύκλο. Θα ξεκινήσουμε με τη μπλε μπάλα – θα λέμε το όνομά μας και μετά θα περνάμε τη μπάλα στο επόμενο άτομο. Το άτομο που δέχεται τη μπάλα λέει το όνομά του και δίνει τη μπάλα στο επόμενο άτομο.
Πέντε λεπτά αργότερα, θα αλλάξουμε μπάλα. Θα χρησιμοποιήσουμε την κόκκινη μπάλα. Τώρα, θα λέμε το όνομα του ατόμου στο οποίο περνάει η μπάλα (μπλε μπάλα, λένε τα δικά τους ονόματα · κόκκινη μπάλα, λένε το όνομα ατόμου που τους δίνει την μπάλα).
Μετά από πέντε λεπτά, θα παίξουμε και με τις δύο μπάλες ταυτόχρονα.
4. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΙΣΤΟΡΙΩΝ
Διάρκεια: 45 λεπτά.
Σκοπός: να βοηθήσει τις συμμετέχουσες/τους συμμετέχοντες να αναγνωρίσουν/εντοπίσουν χαρακτηριστικά του εαυτού τους, να μοιραζόμαστε συναισθήματα
Περιγραφή
Θα σχηματίσουμε ζευγάρια και αυτά τα ζευγάρια πρέπει να αποφασίσουν μεταξύ τους ποια/ος θα είναι η/ο Α και ποια/ος η/ο Β.
Θα δώσουμε στην/ον A δύο λεπτά για να πει στην/ον B πράγματα που είναι σημαντικά γι’ αυτήν/όν - το αγαπημένο της/του φαγητό, αν έχει κουτάβια, τι της/του αρέσει να κάνει στον ελεύθερο χρόνο της/του, τι την/τον τρομάζει, τι θέλει να κάνει…
Μόλις τελειώσουμε, θα σχηματίσουμε έναν κύκλο και η/ο Β, που άκουγε τον / την σύντροφό του, θα συνοψίσει όλα όσα της / του είπε, παρουσιάζοντας τον / την σύντροφό του στην υπόλοιπη ομάδα σε ένα λεπτό.
Τότε, όλοι θα επιστρέψουν στα ζευγάρια τους και θα ξεκινήσουν ξανά, μόνο που τώρα θα είναι η/ο Β που θα λέει στην/στον Α όλα αυτά τα πράγματα, και θα είναι η/ο Α που θα έχει ένα λεπτό για να παρουσιάσει την/τον σύντροφό της/του στην υπόλοιπη ομάδα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η σκέψη αυτού του παιχνιδιού έχει να κάνει με αυτά που έχουμε στο μυαλό μας. Ο εγκέφαλός μας πρέπει να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που λαμβάνει από τα άλλα άτομα πολύ γρήγορα, οπότε πρέπει να φιλτράρουμε και να διατηρούμε μόνο τις πληροφορίες που θέλουμε να δώσουμε στους υπόλοιπους.
Είναι σημαντικό να κάνουμε αυτά τα παιχνίδια εισαγωγής ενώ έχει προχωρήσει η συνεδρία, όχι στην αρχή, γιατί σε εκείνη τη χρονική στιγμή κανείς δεν θα έχει καμία αντίσταση σε αυτό, δηλαδή να μοιράζεται. Αφού θα έχουν παίξει για μια ώρα, θα έχουν χαλαρώσει και θα αισθάνονται ότι μπορούν να «ανοιχτούν» σε άλλους.
5. ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ, FAREWELL.
Διάρκεια: 10 λεπτά
ΣΚΟΠΟΣ: να έχουμε μια σύντομη συνάντηση με κάθε συμμετέχοντα. Κλείσιμο.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
Θα περπατήσουμε στο δωμάτιο κινούμενοι ελεύθερα και, όταν η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής χτυπήσει μια φορά τα χέρια της/του, θα πρέπει να ζευγαρώσουμε, να συναντηθούμε, με κάποιο άτομο και να της/του πούμε τι μας άρεσε περισσότερο από τις παρουσιάσεις του προηγούμενου παιχνιδιού. Όταν η εκπαιδεύτρια/ο εκπαιδευτής χτυπήσει ξανά τα χέρια της/του, θα αρχίσουμε να περπατάμε ξανά. Είναι πολύ σημαντικό να διατηρούμε οπτική επαφή με τις άλλες συμμετέχουσες/ του άλλους συμμετέχοντες. Όταν ακούσουμε το επόμενο χτύπημα των χεριών, θα συναντηθούμε με ένα διαφορετικό άτομο και θα κάνουμε πάλι αυτό που περιγράφεται παραπάνω, μέχρι να ακούσουμε ξανά ένα χτύπημα χεριών. Η άσκηση επαναλαμβάνετε.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Όλη αυτή η διαδικασία συμβαίνει για να ζυγίσουμε στο μυαλό μας πόσο έχουμε ανοιχτεί στους άλλους ανθρώπους γύρω μας, ποια είναι τα χαρακτηριστικά μας για τα οποία έδειξαν ενδιαφέρον και τα συναισθήματα που γενούν το παίζειν με και το ανήκειν σε μια ομάδα, μέσω της οποίας μπορούμε να βοηθηθούμε στην ανάπτυξη των ικανοτήτων μας ως άνθρωποι.
